* İdari ve Mali Mevzuat Dergisi Aralık 2011 Sayısında Yayımlanmıştır.
Vadesiz Hesaplardan Vadeli Hesaplara Yapılan Aktarmaların Muhasebeleştirilmesi
Dr. Erkan Karaarslan
Muhasebe yönetmelikleri kaleme alınırken kesilen çek, gönderme emri ya da bankaya verilen talimatların 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilmesi bunlardan gerçekleşenlerinde 103 no.lu hesaba borç 102- Banka Hesabına alacak kaydedilmesi tasarlandı. Dolayısıyla hesap düzeltmeleri dışında 102- Banka Hesabına alacak kaydı yapıldığı her durumda 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına borç kaydı yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, hesap düzeltmeleri dışında, 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabının borcu ile 102- Banka Hesabının alacağındaki rakamlar birbiri ile aynı olmalıdır.
Eğer birden fazla banka hesabı varsa ve bunlar arasında aktarma yapıyorsanız bu işlemin bir talimata da dayanması gerektiği için aşağıdaki muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir.
Vadesiz hesaptan 8.000.000.- TL.de vadeli hesaba aktarma talimatı verilmiştir.
------------------------------- / -------------------------------
108.09- Diğer Hazır Değerler Hesabı 8.000.000.-
103.02- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı 8.000.000.-
------------------------------- / -------------------------------
Talimatın yerine getirildiğinin anlaşılması üzerine yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır.
------------------------------- / -------------------------------
102.03- Banka Hesabı 8.000.000.-
108.09- Diğer Hazır Değerler hesabı 8.000.000.-
------------------------------- / -------------------------------
103.02- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri H. 8.000.000.-
102.01- Banka Hesabı 8.000.000.-
------------------------------- / -------------------------------
Vadeli hesaba aktarılan 8.000.000.- TL. nin fon getirisi sonucunda, 8.600.000.- TL olduğunu ancak bundan 100.000.- TL tutarında çeşitli vergiler 50.000.- TL. Tutarında da komisyon vb bankacılık giderleri kesintisi yapıldığını ve vadesiz hesaba 8.450.000.- TL aktarıldığını varsayalım.
Burada üç tür kayıt yapılabilir. Birincisi net faiz gelirini kaydederek kesintileri hiç kayıt altına almamaktır. Bu kolay bir yöntemdir. Ancak netleştirilerek yapılan bu kayıt çok doğru bir kayıt değildir.
İkinci tür kayıt yönteminde ise kesintilerin ve bütçeleştirme işlemlerinin tam yapılmasıdır. Doğru bir kayıt yöntemi olmakla birlikte bütçe gideri oluşması, ödenek ihtiyacı, bütçe gideri ve ödeme emri sürecini gerektirmesi gibi nedenlerle tercih edilmemektedir.
Üçüncü tür kayıt yönteminde ise tüm kesintilerin kayıtlara alınması, ancak bütçe açısından ödenek öngörülmemesi ve nakit hareketi olmaması nedeniyle kayıt yapılmamasıdır ki en uygulanabilir yöntem budur. Bu yöntemin tercih edilmesi durumunda aşağıdaki kayıtların yapılması gerekir.
------------------------------- / -------------------------------
102.02- Banka Hesabı 450.000.-
630.03.04.03.90 Giderler Hesabı 100.000.-
630.03.05.04.03 Giderler Hesabı 50.000.-
600.05.01.09.99- Gelirler Hesabı 600.000.-
------------------------------- / -------------------------------
805- Gelir Yansıtma Hesabı 450.000.-
800.05.01.09.99- Bütçe Gelirleri Hs. 450.000.-
------------------------------ / -------------------------------
108.09- Diğer Hazır Değerler Hesabı 8.450.000.-
103.02- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri H. 8.450.000.-
------------------------------- / -------------------------------
102.01- Banka Hesabı 8.450.000.-
108.09- Diğer Hazır Değerler hesabı 8.450.000.-
------------------------------- / -------------------------------
103.02- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri H.8.450.000.-
102.03- Banka Hesabı 8.450.000.-
------------------------------- / -------------------------------
