* Belediye Dünyası Ocak 2016 Sayısında Yayımlanmıştır.

BELEDİYELERDE 1 NOLU KAYDIN OLUŞTURULMASINI MÜTEAKİP YAPILMASI GEREKEN KAYITLAR

 

Erkan KARAARSLAN

Maliye Bakanlığı Muhasebat Kontrolörü

Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

ekaraaslan@muhasebat.gov.tr

0312 415 16 11

0505 4586808

 

yerelyonder@hotmail.com

belediyedunyasi@hotmail.com

 

 

 

I- Giriş

Ülkemizde, Genel Bütçeli Daireler ve Katma Bütçeli İdarelerde, 2004 yılı başından itibaren, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun ve tahakkuk esasına göre oluşturulmuş, sağlıklı işleyen bir muhasebe sistemi kurulmuştur.

 

2006 yılı başından itibaren aşağıdaki kurumların tamamında aynı standartta ve tahakkuk esasına dayanan bir devlet muhasebesi uygulamasına geçilmiştir.

 

Hazırlanan ve Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği[1] ile yürürlüğe konulmuş olan, Tahakkuk Esaslı devlet Muhasebe sistemi, yıllık mali tablolar ile ara mali tabloları, gelir ve giderlerin karşılaştırılmaları ve analizleri de dahil olmak üzere yönetsel kararlar vermekte kullanılan diğer ara mali verileri üretmeye muktedir ve kamu hizmetlerinin maliyetlerinin hesaplanabilmesine elverişlidir.

            Bu çalışma ile, sağlıklı bir muhasebe sisteminin oluşturulması için, belediyelerde, 1 nolu kaydın oluşturulmasını müteakip yapılması gereken kayıtları derli toplu bir şekilde kaleme almak amaçlanmıştır.

II-Devir Hatalarının Düzeltilmesi

            2005 yılı sonunda işlemlerini tamamlayan muhasebe birimlerinde Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesinin kurulması işlemlerine başlanılacaktır. Bunun için, devir listelerinden ya da açılış bilânçolarından yararlanılarak “1” nolu yevmiyenin oluşturulması büyük bir önem taşımaktadır. Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesinde “1” nolu yevmiye kaydının oluşturulmasında nakit esaslı muhasebe sisteminde yanlış yardımcı hesap kodlarına kayıt yapılmasından kaynaklanan hataların muhasebeyle düzeltilmesine dikkat edilmelidir.[2]

            Nakit esaslı muhasebe sisteminde kayıt yapılırken yanlış bir yardımcı hesap koduna kayıt yapılmışsa bu devirin de yanlış yapılmasına sebep olabilir. Bu durumda hataların kullanıcılar tarafından muhasebe kayıtlarıyla düzeltilmesi gerekir.

            Örneğin; kişi malı bir menkul kıymet, yanlışlıkla hazine malı menkul kıymet yardımcı koduna kaydedilmişse, bu durumda devir, 117-Menkul Varlıklar Hesabına borç 500-Net Değer Hesabına alacak kaydı ile yapılacaktır. Oysa devrin, 912-Kişi Malı Menkul Kıymetler Hesabına borç, 913-Kişi Malı Menkul Kıymet Emanetleri Hesabına alacak kaydı ile yapılması gerekirdi.

            Herhangi bir muhasebe biriminde bunun gibi bir hata yapılmışsa bu hatanın muhasebe kaydı ile aşağıdaki şekilde düzeltilmesi gerekir.

            ------------------------------------- / ---------------------------------

            500.01.01 Net Değer Hesabı

                        117 Menkul Varlıklar Hesabı

            ------------------------------------- / ---------------------------------

            912 Kişi Malı Menkul Kıymetler Hesabı

                        913 Kişi Malı Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı

            ------------------------------------- / ---------------------------------

            Görüldüğü gibi küçük bir yardımcı hesap kodu hatasının yeni sistemde düzeltilebilmesi için 2 aşamalı bir düzeltme kaydının yapılması gerekmektedir.

            III-Varlık Envanteri

            Detaylı hesap planında 500 Net Değer Hesabının “02 Varlık Envanteri” yardımcı hesapları aşağıdaki gibidir.

500	02			Varlık Envanteri
500	02	01		Kurum Alacaklarından Envanteri Yapılanlar
500	02	01	03	Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar
500	02	02		Mali Duran Varlıklardan Envanteri Yapılanlar
500	02	02	01	Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
500	02	02	02	Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
500	02	02	03	Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
500	02	03		Maddi Duran Varlıklardan Envanteri Yapılanlar
500	02	03	01	Arazi ve Arsalar
500	02	03	02	Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri
500	02	03	03	Binalar
500	02	03	04	Tesis, Makine ve Cihazlar
500	02	03	05	Taşıtlar
500	02	03	06	Demirbaşlar
500	02	03	07	Diğer Maddi Duran Varlıklar
500	02	03	08	Yapılmakta Olan Yatırımlar
500	02	04		Maddi Olmayan Duran Varlıklardan Envanteri Yapılanlar
500	02	04	01	Haklar
500	02	04	02	Özel Maliyetler
500	02	04	03	Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar
500	02	05		Diğer Duran Varlıklar

 

            2006 yılından önce mevcut olan varlıklardan envanteri yapılanlar, tespit edilen değerleri üzerinden bu hesaba ilgili varlık hesabına borç, 500-Net Değer/Sermaye Hesabına alacak kaydedilecektir. Örneğin kayıtlarda olmayan bir taşıt kayıt altına alınırsa yapılması gereken muhasebe kaydı ilgili taşıtın değerinin tespitinden sonra aşağıdaki şekilde olacaktır.

 

254- TAŞITLAR HESABI								XXX.-
254.01.10.00.00 Otomobil
		500 NET DEĞER HESABI							XXX.-
		500.02.03.05.00 Taşıtlar

 

IV- Borç Envanteri

            Detaylı hesap planında 500 Net Değer Hesabının “03 Borç Envanteri” alt detayı aşağıdaki gibidir.

500	03			Borç Envanteri
500	03	01		İç Mali Borçlardan Envanteri Yapılanlar
500	03	01	03	Kamu İdarelerine Mali Borçlar
500	03	01	04	Tahviller
500	03	01	09	Diğer İç Mali Borçlar
500	03	02		Dış Mali Borçlardan Envanteri Yapılanlar
500	03	02	01	Dış Mali Borçlar

 

            Mahalli İdareler Yönetmelik Taslağının, “500 Net Değer/Sermaye Hesabı” hesabın işleyişi başlıklı 307. maddesi “b) Borç” bölümü 2. alt başlığında “2-Daha önce kayıtlara alınmamış olan yabancı kaynak tutarları bu hesaba borç, ilgili yabancı kaynak hesabına alacak kaydedilir.” hükmü yer almaktadır. Bu hüküm gereğince 2006 yılından önce kayıtlara alınmamış ve devir hesaplarında da gösterilmemiş olan tutarların borç envanterinin aşağıdaki örnekte gösterildiği gibi yapılması gerekmektedir.

            Tokat İl Özel İdaresi’nce 01.01.2006 tarihinden önce gerçekleştirilmiş işlemler sonucunda genel bütçe kapsamındaki idarelere olan borçlardan muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmemiş 1.541.400.- YTL tutarında borç bulunduğu tespit edilmiştir.

 

500- NET DEĞER HESABI								1.541.400.-
500.03.01.03.00 Kamu İdarelerine Mali Borçlar
		403 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI							1.541.400.-
		403.01.Genel Bütçeye Borçlar

 

            V- Yapılmakta Olan Yatırımlar

            2006 yılından önce başladığı halde henüz tamamlanmayan sermaye yatırımlarına ilişkin ilk hakediş ödemesi yapıldığı tarihte; 2006 yılından önce ödenen hakediş bedellerinin;

“258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına” borç, “500-Net Değer Hesabı”na alacak kaydedilerek hesaplara alınması gerekmektedir. Bu kayıt muhasebe işlem fişiyle yapılacaktır. Söz konusu yapılmakta olan yatırıma ait geçmiş yıllar ödemelerini gösteren taahhüt kartının onaylı bir örneği de muhasebe işlem fişine eklenecektir.

            VI-Gider Taahhütleri Kayıtlarının Yapılması

            Mahalli İdareler Yönetmelik Taslağının 408. maddesi “a) Borç” bölümünde “Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, girişilen taahhütlerden tamamlanmamış olan kısmı, bu hesaba borç, 921-Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir” hükmü yer almaktadır.

            Burada ise tamamlanmamış olan kısmın KDV hariç tutarlar üzerinden kayıtlara alınması durumu anlatılmıştır.

            Örneğim; (A) Belediyesi’nce 2006 yılından önce başlanan ve henüz tamamlanamayan yapılmakta olan yatırımlar ve taahhüt artıkları ile ilgili bir envanter çalışması yapılarak 2006 sonrası gelen ilk hakediş ödemesi ile birlikte geçmiş yıllarda tamamlanan 660.000.- YTL değerindeki yatırım ve eski yıllarda girişilen henüz tamamlanmamış 475.600.- YTL değerindeki taahhüt artığı kaydedilmiştir.

258- YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI								660.000.-
258.02.01.01.00 Hizmet Binaları
		500 NET DEĞER HESABI							660.000.-
		500.02.03.03.00 Binalar

 

920- GİDER TAAHÜTLERİ HESABI								475.600.-
		921 GİDER TAAHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI							475.600.-

 

            VII-Detaylı Hesap Planında Yer Alan “99.Diğer ...” Yardımcı Hesap Kodlarının Kullanılması

            Yaklaşık 6500 ayrıntı kodu bulunan “Detaylı Hesap Planı”ndaki bazı hesapların “99. Diğer...” alt kodları bulunmaktadır. Örneğin Taşıtlar Hesabı’nın 99 alt kodu diğer taşıtlara aittir. Bu kodların doğru kullanılması doğru bir muhasebe uygulaması açısından çok önemlidir. Bu nedenle özellikle devir aşamasında varlık ve borçların yardımcı hesap kodu bazında ayrımı yapılmadan 99 alt koduna alınması uygulamada sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu yapılan işlem geçiş aşamasında idarelere büyük bir rahatlık sağlamakta ancak işlemlerin bu şekilde bırakılması da muhasebe doğruluğu açısından ciddi bir sıkıntı yaratmaktadır. Bu nedenle devir aşaması sonrası kamu idarelerin bazı hesaplarda toplu olarak aldıkları kalemlerin diğer ayrıntı kalemlerine aktarılarak doğru sonuç üretmeye yönelik çalışmalar yapması kamu idaresi açısından son derece önemlidir.

            Örneğin belediye devir aşamasında tüm taşıtlarını toplam 470.000.-YTL olarak “254.99.99 Diğer Taşıtlar” yardımcı hesap koduna kaydetmiş ve daha sonra muhasebe birimi tarafından aşağıda gösterilen çalışma yapılmıştır.

 

TAŞIT CİNSİ	Adet	Bedeli	Tutarı
Arazi Taşıtları	2	70.000.-	140.000.-
Kamyon	3	60.000.-	180.000.-
Kamyonet	1	30.000.-	30.000.-
Minibüs	3	40.000.-	120.000.-
Otomobil	2	25.000.-	50.000.-
TOPLAM			520.000.-

 

254- TAŞITLAR HESABI  254.01.01.00.00 Arazi Taşıtları  254.01.04.00.00 Kamyon  254.01.05.00.00 Kamyonet  254.01.07.00.00 Minibüs  254.01.10.00.00 Otomobil
						140.000.-
						180.000.-
						30.000.-
						120.000.-
						50.000.-
		254- TAŞITLAR HESABI
		254.99.99.00.00 Diğer Taşıtlar					520.000.-

 

            VIII-Varlıkların Elden Çıkarılmasında Giriş Kayıtlarının Yapılması Gerektiği

            Mahalli idarelerde 800 Bütçe Gelirleri Hesabı “03 Sermaye Gelirleri” alt detayına yapılacak olan kayıtlarda diğer bir ifadeyle kayıtlarda olmayan bir varlık elden çıkarıldığında bu varlığın önce elden çıkarılma değeri ile kayıtlara alınması gerekir. Eğer bu yapılmadan varlık elden çıkarılırsa, her zaman borç bakiyesi vermesi gereken ve duran varlıklar içerisinde yer alan maddi duran varlıklar, alacak bakiyesi verecektir.

            Örneğin; (H) Belediyesi’nce henüz muhasebe kayıtlarında olmayan bir misafirhane 880.000.- YTL bedelden satılmıştır. Satış bedelinin ¼’ü satış sırasında peşin tahsil edilmiş kalanının 3 eşit taksitte alınmasına karar verilmiştir. Taksit ödeme süreleri ertesi yıla kalmaktadır.

 

252- BİNALAR HESABI								880.000.-
252.04.04.00.00 Misafirhane
		500 NET DEĞER HESABI							880.000.-
		500.02.03.03.00 Binalar

 

102- BANKA HESABI									220.000.-
220- GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI									660.000.-
220.06.99.03.00 Bina Satış Gelirleri
		252- BİNALAR HESABI									880.000.-
		252.04.04.00.00 Misafirhane
805- GELİR YANSITMA HESABI								220.000.-
		800- BÜTÇE GELİRLERİ HESABI  800.03.1.1.02 Sosyal Tesis Satış Gelirleri								220.000.-

 

IV-15 Aralık 2005 Memur Maaşlarının Yarısının Bütçe Dışı Avans ve Kredi Olarak Gösterilmesi

Mahalli idarelerde çalışan memurların Aralık ayı maaşlarının yarısı Bütçe Dışı Avans ve Kredi olarak kayıtlara alınarak muhasebeleştirilmesi gerekmekteydi. Bu nedenle memur maaşlarından kaynaklanan Bütçe Dışı Avans ve Kredi işlemlerinin tamamının ocak ayı içerisinde bütçe kapsamına alınarak giderleştirilmesi gerekmektedir.

Örneğin; Zile Belediye’si tarafından 15 Aralık 2005 tarihinde yarısı Bütçe Dışı Avans ve Kredi olarak kayıtlara alınarak muhasebeleştirilen memur maaşlarının 2006 mali yılın başında gider ve bütçe giderlerine aktarılması işlemi aşağıdaki şekilde yapılmalıdır. [3]

630- GİDERLER HESABI
630.01.01.01.01 Temel Maaşlar									2.300.-
630.01.01.02.01 Zam ve Tazminatlar									1.200.-
630.01.01.04.01 Sosyal Haklar									300.-
630.02.01.01.01 Emekli Sandığı (%20 Kurum Payı)									700.-
		162- BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI									4.500.-
830- BÜTÇE GİDERLERİ HESABI
830.01.01.01.01 Temel Maaşlar									2.300.-
830.01.01.02.01 Zam ve Tazminatlar									1.200.-
830.01.01.04.01 Sosyal Haklar									300.-
830.02.01.01.01 Emekli Sandığı (%20 Kurum Payı)									700.-
		835- GİDER YANSITMA HESABI								4.500.-

 

X- Devirlerde 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabının Varlığı

Mahalli idareler; 2005 yılı devir mizanında Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Kredilerin var olması durumunda, mahsup dönemi içinde (ocak ayı içerisinde) avans mahsup evrakları incelenerek avans kapatılmış olması gerekmektedir. Bu durumda mahalli idarelerce yapılması gereken kayıtlar aşağıdaki şekilde olacaktır.

630- GİDERLER HESABI[4]									XXX
		165- MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI									XXX
834- GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI									XXX
		835- GİDER YANSITMA HESABI								XXX

 

            Devir aşamasında; mahsup dönemine aktarılan avans ve kredi için aynı tutarda 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı ve 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabının karşılıklı olarak çalışması bir zorunluluktur. Bu nedenle karşılıklı çalışan bu hesapların yine ters kayıt yapılması suretiyle kapatılması gerekmektedir.

 

907- MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI									XXX
		906- MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI									XXX

 

Mahsup dönemini izleyen ilk iş gününde aşağıdaki kayıt yapılacaktır.

 

835- GİDER YANSITMA HESABI									XXX
		834- GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI									XXX

 

XI-Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabına Yapılacak Kayıtlar[5]

Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebe sisteminin uygulanmaya başlamasıyla birlikte, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki kamu idarelerinden, Genel Bütçe kapsamına dahil idareler dışındakilerde, ilk kez “322-Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı” tutulmaya başlanılacaktır.

Bu hesap, mevzuatla yapılması öngörülen bir hizmet ve husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; ödeneği bulunmaması veya kanunen ödenek üstü sarfiyata izin verilmemesi gibi nedenlerle ödeme emrine bağlanamayan borçların izlenmesi için kullanılmaktadır.

Belirtilen nedenlerle ödeme emrine bağlanamayan ve bütçe giderlerinin ekonomik ayrımlarındaki “3- Mal ve hizmet alım giderleri”nden doğan borçlar tahakkuk dairelerince harcama yetkilisinin imzasını taşıyan iki nüsha “Bütçeleştirilecek Borçlar Bildirim Listesi” ile ilgili muhasebe birimine bildirilecektir. Bu listenin, genel sıra numarası bölümüne her harcama birimince, mali yılın başından itibaren “1” den başlayarak birer sıra numarası verilmelidir. Muhasebe birimleri, giderin tahakkuk kaydını söz konusu listelere dayanarak muhasebe işlem fişi ile yapmalıdır. Muhasebe işlem fişlerine kanıtlayıcı belge olarak bütçeleştirilecek borçlar bildirim listesi bağlanacaktır. Listelerin birer nüshası harcama birimleri itibarıyla ve genel sıra numarasına uygun bir şekilde dosyalanarak saklanır. Daha sonra ödenek temin edildiğinde, bu hesapta kayıtlı tutarlar bütçeye gider kaydedilerek ödeme işlemi tamamlanır.

Henüz konudan haberdar olmayabilecek olan tahakkuk daireleri haberdar edilmeli ve muhasebe birimi de tahakkuk dairesince iletilen bilgilere dayanarak giderin tahakkuk kaydını “630-Giderler Hesabı”na borç “322-Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı”na alacak kaydederek muhasebe işlem fişi ile yapmalıdır. Daha sonra ödenek temin edildiğinde, bu hesapta kayıtlı tutarlar bütçeye gider kaydedilerek ödeme işlemi tamamlanmalıdır.

            XII-Geçmiş Yıllar Yardımcı Hesap Kodlarının Kullanılması

             Belediyelerde rastlanmasa da “Detaylı Hesap Planı”ndaki bazı hesapların geçmiş yıllara ait yardımcı hesap kodları bulunmaktadır. Örneğin, 510-Nakit Hareketleri Hesabında ve 511-Muhasebe Birimleri Arası işlemler Hesabında geçmiş yıl yardımcı hesap kodları bulunmaktadır. Bu kodların doğru kullanılması doğru bir muhasebe uygulaması açısından çok önemlidir. Örneğin, Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabını kullanan bir kamu idaresinde bu hesabı ilgilendiren bir muhasebe işlem fişi, muhasebe birimine geldiğinde, işlemi başlatan muhasebe biriminin kayıt tarihine bakılmalı ve ilk kaydın 2006 yılından önce yapılmış olduğu anlaşılırsa, kapatma kaydı geçmiş yıl yardımcı hesap kodları kullanılarak yapılmalıdır.

            XIII-Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Hesabı

            Bütçe gelirlerinden düşülerek mahsuben ya da nakden yapılacak tüm ödemelerle 2006 yılından önce bütçe giderlerine borç yazılarak ödenen red ve iadeler “810- Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Hesabı”na  borç kaydedilerek yapılacaktır.

            XIV- Bütçeye Giriş Kayıtlarının Yapılması

            Kurulan, Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi sisteminin önemli yeniliklerinden birisi de kesin hesabın muhasebeden çıkarılmasına esas bir bütçe muhasebesi sistemini getiriyor olmasıdır. Bütçeleştirmeye yönelik bütün işlemlerin muhasebe sistemi tarafından kavranılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede, 2006 yılının başında, Analitik Bütçe Sınıflandırmasına göre hazırlanan 2006 Yılı Bütçeleri “900- Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı”na borç; “901- Bütçe Ödenekleri Hesabı”na alacak kaydı ile muhasebe sisteme kaydedilecek ve yıl içerisindeki tüm ödenek hareketleri (tenkis, aktarma, iptal, kullanım vs.) muhasebe tarafından izlenecektir.  

  Belediyelerde bütçeyle verilen ödenekler ile bunlardan yapılan kesintiler, yılı içinde eklenen ve iptal edilen ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar ve geçen yıldan devreden ödenekler ile merkez ve merkez dışı birimlerde kullanılacak ödeneklere ilişkin işlemler, merkez muhasebe birimine bildirilecek ve gerekli muhasebe kayıtları yapılacaktır.

  Belediyeler analitik bütçe sınıflandırmasına göre yaptıkları bütçelerini kurumsal, fonksiyonel ve finansman kodlamasını da dikkate alarak en detay bazda muhasebeleştireceklerdir. Bu çok önemli bir husustur.

Örneğin Belediye Bütçesinin hizmet alımları (03.05) ekonomik kodundan 5.250.000.- YTL ödenek konulması halinde yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. Tabi bu kayıt kurumsal kod bazında da detaylandırılacaktır. Başka bir kurumsal kodda ifade edilen bir birimde de hizmet alımları ekonomik kodundan ödenek öngörülmüşse bu ödenekte aşağıdaki gibi başka bir kayıtla ayrıca kaydedilecektir.

900- GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI								5.250.000.-
900.03.05.00.00 Hizmet Alımları
		901- BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI							5.250.000.-
		901.01 Bütçe Başlangıç ödeneği
		901.01.03.05.00 Hizmet Alımları

 

 

 

 

 

 

[1] 08.06.2005 tarih ve 25839 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2] Erkan Karaarslan, “Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesinde Başlangıç Kayıtları,” Güncel Mevzuat Dergisi, no.1 (Ocak 2006): 40.

[3] Belediye 1 numaralı açılış kaydında (devir işlemi) 162 Bütçe Dışı Avans ve Kredi Hesabının borcunda bu tutarın bulunması gerekiyor.

[4] Eğer yapılan harcama bir varlık hesabına dönüşmüş ise o zaman 630 Giderler Hesabı yerine ilgili varlık hesabı yazılması gerekmektedir.

[5] Baki Kerimoğlu, Eyüp Kızılkaya, Haydar Kulaksız, Mesut Hastürk, Hamdi Gülşen ve Erkan KARAARSLAN, Mahalli İdareler İçin Tahakkuk Esaslı Devlet Muhasebesi. (Ankara: Güncel Mevzuatı Araştırma ve Eğitim Derneği Yayını, 2006), 23.