Bağış ve Yardımlar

Şu anda pekçok kamu kurum ve kuruluşu ve sivil toplum kuruluşu “Bir Bağış Kampanyası” içinde adeta yarışıyor.

En son 2012 yılında 2. Baskısı yayınlanmış olan “Tüm Yönleri İle Bağış ve Yardımlar” Kitabım bu alanda ki ilk ve on yıllar geçmesine rağmen tek yayın olma özelliğini sürdürüyor.

http://www.erkankaraarslan.org/?p=1884

Bu nedenle son dönemde Furya şeklinde gerçekleştirilen Bağış Kampanyalarına ilişkin birkaç hatırlatma da bulunmayı kendime görev addettim.

Evvala Herkes Bağış Toplayabilir mi? Şeklinde sorulacak soruya cevap aramak lazım. Ülkemizde 2860 sayılı YARDIM TOPLAMA KANUNU adlı bir Kanunumuz bulunmakta. Bu Kanuna göre Yardım Toplama faaliyeti izne bağlı bir faaliyet.  İzin vermeye yetkili makamlar Kanunun 7. Maddesinde sayılmış Buna göre, “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır.” Bu maddeye ve Kanunda diğer sayılan hususlara aykırı davranışlar Kanunun “Cezalar” Başlıklı 29. Maddesinde “Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak izinsiz yardım toplayanlara … idarî para cezası verilir. İzin verilen yer dışında yardım toplayanlara …para cezası verilir. Bu Kanunun diğer hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde…. idarî para cezası verilir. Bu maddede yazılı olan idarî yaptırımlara karar vermeye mahallî mülkî amir yetkilidir. Yukarıdaki fıkralara aykırı davranış sonucu izinsiz toplanan mal ve paralara elkonularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir.” Şeklinde yaptırıma tabi tutulmuştur.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 72. Maddesinde ise “Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış hiçbir gerçek veya tüzel kişi, kamu adına tahsilat veya ödeme yapamaz.

Yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılması, kamu hizmeti karşılığında veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanması veya başka adlarla tahsilat veya ödeme yapılması hallerinde; söz konusu tutarlar, yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılanlardan alınarak, ilgisine göre bütçeye gelir kaydedilir veya ilgililerine iade edilmek üzere emanet hesaplarına kaydedilir.” denilmektedir.

Hal böyle olunca, Belediyelerin ve diğer kamu kurumlarının bir Bağış Kampanyası yapması vatandaşlardan bağış talep etmesi, zaten yapmak zorunda oldukları kamu hizmetini bir bağış kampanyasına bağlamaları 5018 sayılı Kanunla bağdaşmaz ve esasında hukukumuza göre mümkün değildir. Ancak bir kampanya ya da talep olmaksızın vatandaştan kendilerine gelen bağışları kabul etmekle bir mükellefiyet bulunmaktadır.

Ayrıca özellikle yerel yönetimlerin bu tutarları şartlı bağış olarak kayıtlara almamaları durumunda bu tutarlar üzerinden kalkınma ajansı payı gibi çeşitli paylar ödemek durumunda kalacaklarını ve yine bu tutarların haciz gibi, icra gibi yollarla toplanma amacı dışında kullanımı mümkün hale gelebileceği;

Bahse konu bağış tutarlarının amacına uygun şekilde şartlı bağış olarak kaydedilmesi gerektiği bu durumda da gelir ve karşılığı ödenek kaydının meclisin iznine bağlı olacağının unutulmaması gerektiğinin de tekraren altını çizmek isterim.

Dr. Erkan Karaarslan